Stephanus (Steven) Curvers 1761-1831 (Va), (zoon van Jacobus Curvers (IVa) en Maria Lemmen), geboren 8 oktober 1761 te Neeritter. Overleden 6 december 1831 te Neeritter. Gehuwd op 27 november 1781 voor de kerk met Maria Denier (12 september 1760 – 16 november 1819). Uit dit huwelijk worden acht kinderen geboren.
Inschrijving huwelijk Stephanus Curvers en Maria Denier.
Op 9 februari 1791 koopt Steven het ouderlijk huis aan de Nieuwstraat, ‘..genaamd den Hoek, en moeshof. Palende: de weduwe Joannes Basters huis, Christiaen Koulen† erve en de dorpswal.’[1] De koopsom bedraagt 450 gulden maar wordt blijkbaar niet direct betaald. De koopsom blijft, à 2½% rente, op het huis staan zolang de vader leeft. Met andere woorden de koopsom blijft verschuldigd tegen 2½% rente.
In de stukken met betrekking tot de processen gevoerd voor de schepenbank van Neeritter wordt Stephanus genoemd na een handgemeen met Geurt Schroyen [2]. Op 27 april 1791, des morgens, snijdt de vrouw van Steven Curvers (naam van de vrouw wordt niet genoemd) gras op de nieuwe straete ter hoogte van de woning van weduwe Schroyen. Deze verbiedt haar het snijden van het gras. Vrouw Curvers vertrekt maar keert snel weer terug in gezelschap van haar man, die van mening is dat weduwe Schroyen dit niet te verbieden heeft. Er ontstaat een woordenwisseling en er vallen klappen. Vervolgens komt Geurt Schroyen (zoon van?) zich met de zaak bemoeien en er vallen opnieuw klappen. Steven zou daarbij ‘..geslagen hebben met eenen schuppe.’ In de processtukken zitten de verhoorverslagen van 28, 29 en 30 april alsmede 31 mei. Of er een vonnis is uitgesproken blijkt niet uit de stukken.
In de bevolkingslijst van het kanton Maaseik 1796 wordt Steven genoemd als dagloner. Er zijn volgens deze lijst 3 thuiswonende kinderen jonger dan 12 jaar. Dit zijn dan Jacobus 1793, Leonardus 1791 en Catharina 1787.
Geboorteakte van zoon Leonardus, 1791
Op 3 mei 1804 verkopen Stephanus en Maria een huis en moeshofke met stalling en toebehoren in Neeritter aan Joannes Geelen, gehuwd met Joanna Helena Nijs, voor 450 Gulden Cleefs [3]. Mogelijk is het gezin toen verhuist naar het huis aan de oude brug. Zie ook voetnoot bij dochter Catharina Curvers (VIa).
De aanduiding aan de oude brug lijkt in eerste instantie geen hele concrete plaatsbepaling. Op de eerste kadastrale kaarten, gemaakt in de periode 1811-1832, komen we aan de oude brug echter tegen als toponiem. Het is een buurtbenaming voor het gebied ten noorden van het huidige Heioord, tot aan de grens met België. De Oudebrugstraat herinnert hier nog aan. Op het kadastrale parcelaire plan van Neeritter, in combinatie met de eerste kadastrale registers, vinden we de woning van Stephanus terug, pal aan de grens van het nieuwe België. De oude brug zelf (waar zou dan de nieuwe brug liggen?) vinden we terug op de Tranchotkaart en ligt op het noordelijkste puntje van het perceel van Stephanus en is de brug over de Uffelsebeek [4].
De woning van Stephanus Curvers is als een klein rood vierkantje weergegeven. (detail van de eerste kadastrale kaart van Neeritter en omgeving)
Stephanus hertrouwt te Neeritter op 15 aug 1822 met Geertruida (Gertrudis) Boessen (Boussen) (26 sep 1786 – ). Uit dit huwelijk worden nog 3 kinderen geboren.
Stephanus overlijdt op 6 december 1831. In de overlijdensakte lezen we: ‘…zoon van Jacobus Kurvers en Maria Lemmen, man van Gertrudis Boussen, weduwnaar van Maria Denier, oud 70 jaren, landbouwer; overleden in het huis aan de oude brug..’.
Stephanus en zijn tijdgenoten leven in een bijzondere historische periode. Hij wordt geboren als inwoner van het Vrijdorp Neeritter (zie ook het artikel Neeritter en de schepenbank onder het kopje achtergrondinformatie). Vervolgens worden onze contreien in 1794 overlopen door de Fransen, overgaand in de heerschappij van Napoleon. Alle oude (feodale) machtsverhoudingen komen te vervallen. De adel en de kerk worden “overboord” gezet en met de invoering van de code civil wordt de basis voor de moderne rechtsstaat gelegd. Na de mislukte Russische veldtocht is het snel gedaan met de heerschappij van Napoleon. Door het congres van Wenen wordt in 1814/1815 vervolgens het koninkrijk der Nederlanden gesticht met Willem van Oranje Nassau als koning Willem I. Daar zijn de zuidelijke Nederlanden niet blij mee en roepen op 21 juli 1831 het koninkrijk België uit met Leopold van Saksen Coburg als eerste koning. De afscheiding van België wordt bekrachtigd in het verdrag van Londen in 1839; Willem I dient zich te schikken. De definitieve grenzen tussen de beide landen zijn eerst in 1843 uitgewerkt.
Als we snel tellen dan heeft Stephanus in zijn leven ongevraagd vier “nationaliteiten” gehad. Twaalf jaar na zijn dood wordt bij de oude brug grenspaal no.145 geplaatst. We zullen nooit weten of Stephanus liever Belg of Nederlander had willen zijn. Helaas…..
Wat de scheiding van België en Nederland in engere zin voor Neeritter betekend heeft is nader beschreven in het artikel Een grensgeval onder de tab achtergrond informatie.
[1] RAL, ASN, protocollen van overdrachten en schuldbekentenissen, inventarisnr. 46, deel 223
[2] RAL, ASN, processtukken 1780-1796, inventarisnr. 31.
[3] RAH, Archief notariaat I. Voss, Microfilm 1462342, item 4, jaar 12 (1804), akte 32.
[4] De Tranchot kaart, deel 45 Stevensweert. Jean Joseph Tranchot (1752-18156) was kolonel in dienst van het leger van Napoleon en gaf leiding aan de legerafdeling die de door Frankrijk ingelijfde gebieden tussen de Maas en Rijn in kaart bracht. De kaarten zijn voor die tijd van ongekende kwaliteit door de nauwkeurigheid en de vele details. (WIKIPEDIA, geraadpleegd 02082022)